Co planuje MSZ w zakresie studentów zagranicznych?

W ostatnim czasie sprawa wiz, zwłaszcza studenckich stała się gorącym tematem w mediach, m.in. za sprawą różnych doniesień medialnych w związku tzw. aferą wizową. W obliczu ujawnionych nieprawidłowości w systemie wizowym Ministerstwo Spraw Zagranicznych podjęło działania mające na celu wyeliminowanie problemów związanych z rekrutacją i legalizacją pobytu studentów zagranicznych.

W połowie maja br. MSZ opublikowało na swojej stronie internetowej tzw. Białą Księgę, zawierającą propozycje służące wyeliminowaniu nieprawidłowości w systemie wizowym RP. O propozycjach MSZ pisaliśmy w maju na naszym blogu- ZOBACZ WPIS.

Pod koniec lipca br. resort spraw zagranicznych wystosował do polskich konsulatów wytyczne w sprawie rozpoznawania m.in. wniosków wizowych osób przyjętych na studia w Polsce. O szczegółach pisaliśmy także o tym w naszym blogu 9 sierpnia br.

Wreszcie z początkiem września br. opublikowano założenia do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Wreszcie, 25 września na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej zawierający już konkretne propozycje zapisów prawnych.

Co planuje MSZ w zakresie studentów zagranicznych?

1. obowiązkową preselekcję zagranicznych studentów przez wszystkie uczelnie wyższe według jednolitych kryteriów i na wszystkich kierunkach studiów oraz obowiązkową weryfikację zagranicznych dokumentów o wykształceniu uprawniających do podjęcia studiów na danym poziomie wyłącznie przez jedną instytucję – Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. Uczelnie będą więc zobowiązane do dokładnej weryfikacji kandydatów pod kątem ich kwalifikacji merytorycznych do podjęcia studiów oraz znajomości języka wykładowego, zaś NAWA, z wyłączeniem dokumentów pochodzących z krajów UE, OECD, Ukrainy i Chin oraz matury międzynarodowej (IB) oraz europejskiej (EB), będzie jedynym podmiotem uprawnionym do oceny zagranicznych dokumentów o wykształceniu.
2. rozszerzenie zakresu danych umieszczanych w ministerialnym systemie POL-on o bazę danych obejmującą wykaz osób przyjętych na studia. Obecnie takie dane są przekazywane jedynie w zakresie osób posiadających status studenta. Uczelnie zobowiązane są aktualizować takie dane w terminie 30 dni od dnia zakończenia semestru studiów, a w przypadku studiów prowadzonych w rozliczeniu rocznym – od dnia zakończenia roku studiów, a pozostałe dane dotyczące studenta – w terminie 30 dni od dnia uzyskania informacji o zmianie albo ukończenia studiów albo uprawomocnienia się decyzji o skreśleniu z listy studentów.
3. przyznanie MSZ oraz konsulom dostępu do ww. danych zawartych w Systemie POL-on – w zakresie dotyczącym baz danych obejmujących wykaz osób przyjętych na studia oraz wykaz studentów. Rektorzy uczelni będą także zobowiązani niezwłocznie zawiadamiać pisemnie konsula, który wydał cudzoziemcowi wizę krajową w celu odbycia studiów, o niepodjęciu studiów przez tego cudzoziemca.
4. uszczelnienie system zatwierdzania, udzielania zezwoleń oraz wydawania zakazów przez MSWiA na rekrutację cudzoziemców przez uczelnie – w przypadku uczelni niestosowanie ww. kryteriów rekrutacyjnych ma być podstawą do skreślenia jej z listy podmiotów zatwierdzonych na potrzeby przyjmowania cudzoziemców w celu podjęcia studiów lub wydania decyzji o zakazie przyjmowania cudzoziemców. Planuje się, aby zatwierdzaniu przez MSWiA podlegały wszystkie uczelnie niepublicznie, a nie jedynie nieakademickie (tj. te nie posiadające uprawnień do nadawania stopni).
5. Jeżeli uczelnia działa głównie w celu ułatwiania studentom niezgodnego z prawem wjazdu lub pobytu na terytorium naszego kraju, w szczególności w przypadku, gdy oferuje i świadczy usługi edukacyjne związane wyłącznie z kształceniem cudzoziemców, będzie to stanowić nie tylko przesłankę zakazu rekrutacji cudzoziemców na studia, czy odmowy zatwierdzenia, przedłużenia okresu zatwierdzenia lub cofnięcia zatwierdzenia uczelni na potrzeby przyjmowania cudzoziemców w celu podjęcia lub kontynuacji studiów, ale także przesłankę odmowy wydania cudzoziemcowi albo cofnięcia z urzędu wizy krajowej w celu odbycia studiów albo zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach. W powyższych postępowaniach MSWiA będzie musiało obligatoryjnie zwrócić się do MON, Szefa SKW, Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców (UdSC) oraz właściwego wojewody w sprawie przekazania informacji, czy w postępowaniu dotyczącym zatwierdzenia uczelni na potrzeby przyjmowania cudzoziemców w celu podjęcia lub kontynuacji studiów nie zachodzą okoliczności istotne dla oceny spełnienia warunków dotyczących względów obronności lub bezpieczeństwa państwa. Powyższe służby, ale także resort nauki, będą mogły również złożyć wniosek o wydanie przez MSWiA decyzji o zakazie przyjmowania cudzoziemców przez uczelnię na okres do 5 lat.
6. ograniczenie dostępu zagranicznych studentów do polskiego rynku pracy, a także podniesienia wysokości minimalnych środków finansowych wymaganych od zagranicznych studentów w procesie ubiegania się o wizę i kartę pobytu oraz wprowadzenie obowiązku posiadania konta z zablokowaną minimalną kwotą wymaganych środków.
7. wprowadzenie wymogu, aby student zagraniczny przebywający już w Polsce na podstawie wizy studenckiej ubiegał się o zezwolenie pobytowe w oparciu o procedurę legalizacji pobytu przed polskim urzędem wojewódzkim, a nie przed polskim konsulem zagranicą – takie rozwiązanie ma pozwolić na odciążenie polskich konsulatów i eliminację sztucznej kolejki w konsulatach – do tego jednak konieczne będzie udrożnienie pracy urzędów wojewódzkich, rozpatrujących wnioski o zezwolenie na pobyt.

Do 26 października trwają konsultacje społeczne - uwagi można zgłaszać na adres: BP.Sekretariat@msz.gov.pl.

Data publikacji: 30 września 2024 r.

Aleksandra Matukin-Szumlińska