31 lipca br. Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) skierowało do polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych WYTYCZNE dotyczące udzielania wiz studenckich.
W oparciu o ww. wytyczne osoby ubiegające się o wizę krajową studencką z tzw. państw trzecich bedą zobowiązane przedstawić poza świadectwem ukończenia szkoły średniej zagranicą czy odpowiednikiem polskiego świadectwa dojrzałości, także decyzję właściwego polskiego kuratora oświaty o uznaniu takiego dokumentu, bowiem według tych informacji, wymóg taki wynika z art. 93 ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Niestety, aktualnie ww. wytyczne MSZ nie są nigdzie publicznie dostępne - natomiast już na niektórych stronach polskich placówek konsularnych pojawiły się już komunikaty w tej sprawie:
Zaostrzenie polityki wizowej, zwłaszcza w zakresie wiz studenckich było sygnalizowane przez MSZ, już w połowie maja br. na stronie internetowej MSZ. Szerzej na ten temat pisaliśmy na blogu jeszcze w maju (zob. Biała Księga MSZ - czy uczelnie winny sypać głowę popiołem?). Dziwi jednak nie tylko termin, ale i sposób wprowadzenia ww. Wytycznych.
Podstawa prawna WYTYCZNYCH MSZ?
Na wstępie, warto zauważyć i podkreślić że powyższe wytyczne nie znajdują żadnego oparcia w obowiązujących przepisach prawnych. Zgodnie bowiem z art. 64a ustawy o cudzoziemcach wiza krajowa w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 9, tj. w celu odbycia studiów, z adnotacją „student”, może być wydana cudzoziemcowi, który spełnia warunki, o których mowa w art. 144 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 2 lit. b tej ustawy.
Wymagane jest więc przedłożenie:
- zaświadczenia z uczelni o przyjęciu na studia lub o kontynuacji studiów
- dowodu uiszczenia opłaty, jeżeli studia są odpłatne;
oraz posiadanie:
- ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Polski,
- wystarczających środków finansowych na pokrycie kosztów utrzymania i podróży powrotnej do państwa pochodzenia lub zamieszkania albo kosztów tranzytu do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, oraz kosztów studiów.
Warunkiem koniecznym uzyskania wizy jest również wymóg, aby uczelnia prowadząca studia (jeśli podlega obowiązkowi zatwierdzenia) została zatwierdzona przez MSWiA na podstawie art. 144 ust. 4–14, albo jeśli nie podlega takiemu obowiązkowi, nie została wydana decyzja o zakazie przyjmowania cudzoziemców, o której mowa w art. 144a ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.
Ww. przepisy, jako wymogu formalnego, nie przewidują przedłożenia decyzji polskiego kuratora oświaty.
Dlaczego właśnie teraz w samym środku rekrutacji?
Powyższe WYTYCZNE MSZ wprowadzono dokładnie w środku prowadzonej przez polskie uczelnie rekrutacji na studia. Uczelnie o nowych wytycznych MSZ nie zostały dotychczas w żaden sposób oficjalnie poinformowane.
Niestety, nowe restrykcje wprowadzone przez MSZ znacząco wpłyną na liczbę studentów zagranicznych w polskich uczelniach z tzw. krajów trzecich, ponieważ w praktyce uniemożliwiają osobom przyjętym na studia z państw spoza państw OECD/UE/EFTA i tych, z którymi Polska nie ma podpisanych stosownych umów bilateralnych (obecnie tylko Ukraina i Chiny) rozpoczęcie studiów w Polsce 1 października br. Rok akademicki ustawowo rozpoczyna się bowiem 1 października. Weryfikacja zagranicznych świadectw przez polskie kuratoria ma na celu formalne potwierdzenie uprawnień osób nimi się posługujących do podejmowania studiów wyższych w Polsce, jednak jest nieosiągalna w terminie do początku roku akademickiego, przykładowo w Mazowieckim Kuratorium Oświaty okres oczekiwania na złożenie wniosku w tej sprawie (sic!) wynosi aktualnie 2 miesiące, a na jego rozpatrzenie, zgodnie z terminami przewidzianymi w kodeksie postępowania administracyjnego, minimum 30 dni, a w sprawach bardziej zawiłych nawet 2 miesiące. Oznacza to, że kandydat zagraniczny przyjęty na studia będzie mógł aplikować o wizę najwcześniej w listopadzie. Tylko pojawia się jeszcze inny problem - jak taki kandydat ma złożyć oryginały dokumentów do wglądu w polskim kuratorium, nie mając jakiegokolwiek tytułu pobytowego, zwłaszcza wizy. Kwadratura koła ...
Wysiłek i trud do kosza...
Cóż, wieloletnie wysiłki polskich uczelni w celu poprawy pozycji na arenie międzynarodowej oraz publiczne środki m.in. na internacjonalizację w ramach programów Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) oraz IDUB idą do kosza. Rozkwitnie zaś szara strefa, zwłaszcza nieuczciwych agencji rekrutacyjnych, które za “załatwienie sprawy” przed polskim kuratorium będą pobierać opłaty od naszych kandydatów na studia. Takie bowiem docierają już nieformalne sygnały od naszych zagranicznych kandydatów na studia.
Szczegóły na ten temat można również znaleźć na stronach Forum Administracji Akademickiej, gdzie wspólnie z przedstawicielkami FAA oraz IRO's Forum pisaliśmy o tym.
Co będzie dalej... czas pokaże.
c.d.n.
Data publikacji: 9 sierpnia 2024 r.
Aleksandra Matukin-Szumlińska
