Czas na regulamin studiów

Powolutku zbliża się kwiecień, a więc ... dla uczelni wyższych to ostatni moment, aby przyjąć nowy regulamin studiów albo wprowadzić zmiany do aktualnie obowiązującego.

W marcu i w kwietniu w kolejnych postach na blogu postaram się zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii związanych z zapisami regulaminu studiów. Będzie także kilka cennych wskazówek.

Czym jest regulamin studiów?

Regulamin studiów to jeden z najważniejszych aktów prawnych obowiązujących w uczelniach, obok m.in. statut, strategii, regulaminu organizacyjnego, czy regulaminu pracy. Określa on m.in. organizację studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studentów.

Jakie wymagania musi spełniać regulamin studiów?

Obecnie nie ma przepisów, które określałyby co powinien szczegółowo określać regulamin studiów. Poprzednio obowiązująca ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z 2005 r. (zob. art. 162) oraz rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 września 2014 r. w sprawie warunków, jakim muszą odpowiadać postanowienia regulaminu studiów w uczelniach (Dz. U. z 2014 r. poz. 1302) wskazywały, jakie warunki i treści muszą zawierać regulaminy studiów w uczelniach.

Obecnie obowiązująca ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. przewiduje jedynie, że student ma prawo do:
1) przenoszenia i uznawania punktów ECTS,
2) odbywania studiów według indywidualnej organizacji studiów (IOS),
3) urlopów od zajęć oraz usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach,
4) zmiany kierunku studiów,
5) przeniesienia na studia stacjonarne albo niestacjonarne (zmiany formy studiów),
6) przystąpienia do egzaminu komisyjnego przy udziale wskazanego przez niego obserwatora,
7) powtarzania określonych zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce
– na zasadach określonych w regulaminie studiów.

(zob. art. 85 ust. 1 PSWiN)

Ustawa milczy m.in. w kwestii wznowienia studiów.

Z kolei w kwestii obowiązków studentów ustawa PSWiN przewiduje, że student jest obowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i przepisami obowiązującymi w uczelni.
Student jest obowiązany w szczególności do:
1) uczestniczenia w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów;
2) składania egzaminów, odbywania praktyk zawodowych i spełniania innych wymagań przewidzianych w programie studiów.

(zob. art. 107 PSWiN)

Dodatkowo jeszcze ustawa PSWiN wskazuje, że czynności wykonywane przez studenta w szczególności w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu, mogą być zaliczone, na jego wniosek, na poczet praktyki zawodowej, w przypadkach i na warunkach określonych w regulaminie studiów uczelnia, na wniosek studenta, może zaliczyć na poczet praktyki zawodowej. Czynności te muszą jednak umożliwiać uzyskanie efektów uczenia się określonych w programie studiów dla praktyk zawodowych.

(zob. art. 67 ust. 7 PSWiN)

Jakie inne postanowienia powinien zawierać regulamin studiów?

Wieloletnie doświadczenie i praktyka przygotowywania zapisów regulaminu studiów pokazuje, że oprócz ww. elementów warto, aby regulamin określał m.in. nastepujące kwestie:

• zasady odbywania i zaliczania zajęć dydaktycznych, w tym także w języku obcym
• warunki i tryb przeprowadzania m.in. egzaminów i zaliczeń i informowania studentów o ich wynikach
• warunki i tryb odbywania i zaliczania obowiązkowych praktyk studenckich
• warunki i tryb uzyskiwania zaliczenia etapu studiów (semestru albo roku studiów) i wpisu na kolejny etap
• warunki i tryb udzielania "warunkowego" wpisu na kolejny etap studiów (wpis warunkowy, wpis z deficytem, wpis z długiem)
• skalę ocen
• zasady ustalania średniej ocen za dany etap studiów i za cały okres studiów
• zasady związane organizacją procesu dyplomowania i ukończeniem studiów, m.in. warunki związane z przygotowywaniem i składaniem prac dyplomowych, w tym wymagane terminy, warunki dopuszczenia do egzaminu dyplomowego i tryb jego składania, w tym wymagane terminy, sposób obliczania ogólnego wyniku studiów)
• warunki zmiany uczelni
• warunki wznawiania studiów
• wymagania związane z ukończeniem studiów.

Ciekawostką jest, że uczelnia nie ma obowiązku ustalić w regulaminie studiów zasad weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów szczególności w ramach zaliczeń, egzaminów oraz egzaminów dyplomowych, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Te zasady ma obowiązek udostępnić w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej.

W jakim trybie przyjmowany albo zmieniany jest regulamin studiów?

Art. 75 ustawy PSWiN przewiduje, że regulamin studiów jest przyjmowany i może być zmieniany tylko w ustawowo określonym trybie, tj. nie później niż na 5 miesięcy przed rozpoczęciem roku akademickiego i wchodzi w życie z początkiem roku akademickiego.

Ponadto, regulamin studiów zawsze wymaga uzgodnienia z samorządem studenckim. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy od uchwalenia regulaminu senat i samorząd studencki nie dojdą do porozumienia w sprawie jego treści, regulamin wchodzi w życie na mocy ponownej uchwały senatu podjętej większością co najmniej 2/3 głosów jego statutowego składu.

Powyższe zasady znajdują także zastosowanie do zmiany regulamin.

Chcąc wspomóc Państwa w zawiłościach dotyczących zapisów Regulaminów studiów - w naszej ofercie znajdziecie Państwo szkolenia poświęcone tej tematyce:

1. "REGULAMIN STUDIÓW WYŻSZYCH w świetle wymogów formalnoprawnych, z uwzględnieniem przykładów z praktyki - PRAKTYCZNE WARSZTATY"-> ZOBACZ PROGRAM

2. "ORGANIZACJA I OBSŁUGA TOKU STUDIÓW NA GRUNCIE REGULAMINU STUDIÓW" -> ZOBACZ PROGRAM
3. "TWORZENIE AKTÓW NORMATYWNYCH W UCZELNI w świetle zasad prawidłowej legislacji na przykładzie aktów dotyczących studiów i spraw studenckich" -> ZOBACZ PROGRAM

Aleksandra Matukin-Szumlińska

Data publikacji: 10 marca 2025 r.